Op de site van Pearltrees staat een artikel over de oprukkende robotisering en het onvermogen van scholen om een toekomstgerichte beroepsopleiding aan te bieden. Dat is ook lastig. De snelle ontwikkeling en implementatie van de technologie staat haaks op de traagheid van het analyseren van en anticiperen op de toekomstige arbeidsmarkt. Het vervolgens daarop een opleiding ontwikkelen en implementeren kost zo vijf tot acht jaar verder, voordat er een diploma overhandigd wordt! Studiegidsen kregen er onlangs ook stevig van langs: veel te rooskleurige, niet onderbouwde arbeidsmarktperpectieven!
Het doemscenario voor de middenklasse tekent zich steeds beter af: of je studeert door tot hoog gespecialiseerd niveau en voorlopig in een richting die weinig tot geen routinematige werkzaamheden vergt, of je zakt af naar de poel van laag/ongeschoold werk waar geconcurreerd moet worden voor hongerlonen en bijbehorende frustraties.
Maar buiten deze twee mogelijkheden voor een baan in de toekomst zal er een grote groep blijven die niet aan de bak komt en aan het uitkeringsinfuus komt te hangen. Een hedendaagse ‘oppimpende’ betiteling hiervoor is het basisinkomen (alhoewel dat voor iedereen zou moeten gaan gelden): gratis geld! Journalist Rutger Bregman heeft er artikel (en een boek) over geschreven.
Wanen we ons een utopie van een maatschappij waar de robots en kunstmatige intelligentie het werk verrichten zodat wij ons met de kunsten, sport, filosofie en andere verheven zaken kunnen bezig houden? Sommige wereldverbeteraars zien de mens met gratis geld niet verpauperen, maar daarentegen zorgzaam worden voor het milieu en vrijwillige sociale dienstverlening plegen.
Mooi toch?
Maar iets of iemand moet dat gratis geld wel eerst verdienen en (via de fiscus?) leveren! We zien helaas een sterk groeiende ongelijkheid in inkomens en de robotwinsten vloeien via belastingconstructies ver weg naar de privé paradijzen van de ‘happy few super rich’. De sociale belastingdruk op de kleiner wordende groep ‘loonslaven’ die het hier moeten opleveren, dreigt ondraagbaar te worden. Gelijktijdig zien we het eco-bewustzijn, de circulaire- en deeleconomie meer opkomen. Ook zijn er groepen die zich afkeren van het consumentisme en economisme; mensen die andere waarden koesteren dan steeds meer hedonistisch genot en meer bezit.
Komt het precariaat in opstand? Zal er een sociale revolutie ontstaan? Gaan we beschikbaar werk verdelen? Moet het onderwijs zich meer richten op niet-werkgebonden-vaardigheden en dito-attitude, andere, ideële waarden? Er zijn zoveel vragen dat het verleidelijk is om achter een futuro-goeroe aan te lopen, omdat die vaak een compleet plaatje met antwoorden schetsen. Maar waarschijnlijk is onzekerheid de enige zekerheid die we hebben voor de toekomst. Die onzekerheid temidden van een polariserende samenleving met een nagenoeg permanent hoog (terroristisch) dreigingsniveau zal veel mensen minder gelukkig doen voelen.
Ja, geluk is een gevoel! Kun je dat gevoel beïnvloeden? Valt daartoe iets te leren? LRN21 gaat hier zijn volgende themabijeenkomst (14 juni a.s.) op richten. Gelukkig voelen: een nieuwe 21ste eeuwse (paraplu-)vaardigheid!
