Na algemeen voortgezet onderwijs kiezen velen voor een beroepsopleiding en een een forse groep stroomt door naar wetenschappelijk onderwijs en zal daarna een beroeps willen uitoefenen. Beroepen zijn specifieke bezigheden (kennis en/of vaardigheden) binnen een bepaald werkdomein. Werk is het doel en betekent nog steeds voor menigeen sociaal/maatschappelijke erkenning, zingeving, medebepaler van identiteit, bron van inkomsten. Maar ook bron van beroepsziekten, burn out en bore out, etc. Veel werkenden snakken naar het weekend of vakantie en werklozen snakken (doorgaans) naar werk!
In veel expertverwachtingen ten aanzien van de arbeidsmarkt zal de hoeveelheid beschikbaar betaald werk afnemen door inzet van kunstmatige intelligentie en robotisering. In China is de terugverdientijd van een robot c.a. 1,25 jaar en het aantal bots zal stijgen en de terugverdientijd nog verder doen dalen. Hierdoor zullen ook lager betaalde jobs prooi worden van de automatisering. Slachtoffers zijn vooral oudere werknemers en momenteel werkenden op middelbaar niveau. Die vallen vaak in een gat, weet de volkswijsheid. De meesten hebben weinig kennis en ervaring ten aanzien van bezigheden buiten betaald werk die ook zingeving, maatschappelijke erkenning, enzovoort opleveren.
Het is een wild idee om de focus op betaald werk te verminderen door bijvoorbeeld middelbaar beroepsonderwijs om te dopen tot middelbaar bezigheidsonderwijs (afkorting blijft mbo) en de curricula aan te passen met kennis en vaardigheden die recht doen aan de ontwikkelingen in maatschappij en de wereld van werk. Meer ondernemendheid, creativiteit/kunsten, sport, filosofie, budgetplanning. Flankerend zou dan wel zoiets als het Universeel Basis Inkomen ingevoerd moeten worden, eventueel met een wereldwijde robottax. Maar een sociaal-culturele en fiscaal-economische en geo-politieke omwenteling samen, als voorschot op een waarschijnlijke toekomst? Welk kabinet begint daaraan? Lezenswaardig is de sombere wake-up call van arbeids- en organisatiepsycholoog Dik Bijl in Intermediair (in deze editie meer boeiende informatie rond de impact van de vierde industriële revolutie!)
